Tomasz Beksiński 24.12.1999

 

• Moment nr 1 - Pink Floyd - The Final Cut - pierwsze wolne wybory w Polsce, radio zrzuca kajdany cenzury a TA płyta brzmi w pełnej wersji, ze słowami "Brezhnev took Afghanistan". To jest jeden z dziesięciu najważniejszych momentów mojego życia. 
• Moment nr 2 - The Sisters Of Mercy - Vision Thing - ostatnia płyta siostrzyczek, a dla mnie  klucz włożony w dłoń. Klucz do mrocznego świata muzyki gotyckiej.
• Moment nr 3 - Van Der Graaf Generator - Refugees - to tylko jeden utwór, usłyszany w Muzycznej Poczcie UKF w roku 1990, miałem 13 lat i podkochiwałem się w Natalii, ale tego dnia musiałem rozdzielić moją miłość między Natalię i Petera Hammilla.
• Moment nr 4 - Legendary Pink Dots - Maria Dimension - jeżeli wypowiesz słowa, że zespół jest niszowy, genialny i niedoceniany to tysiące osób po drugiej stronie radioodbiornika nacisną przycisk "rec". Byłem jedną z tych osób i na lata zakochałem się w Legendarnych Różowych Kropkach
• Moment nr 5 - Abraxas - Cykl obraca się... - Zabrałem fiata 126p od rodziców pod pretekstem pojechania na urodziny do dziewczyny, aby zabrać ją w podróż do Człuchowa na koncert tej niesamowitej grupy z Bydgoszczy. 
• Moment nr 6 - Ostatnia Audycja... wysłuchałem na żywo tylko ostatnią godzinę. Siedziałem potem do rana i nie mogłem zasnąć. 
• Moment nr 7 - 15.XII.1999 - koncert Petera Hammilla w Kinoteatrze w Bydgoszczy. Po koncercie pierwszy raz w życiu podchodzę do Tomka Beksińskiego, najgrzeczniej jak potrafię witam się i wręczam płytę z muzyką, którą wraz z Adasiem, przyjacielem z czasów LO i studiów nagraliśmy. Czuję się zakłopotany, że ją wręczam, a Tomek widzę, że czuje się równie zakłopotany, że musi ją otrzymać.  

24 grudnia 1999 roku Tomek Beksiński odbiera sobie życie. Dowiaduję się o tym z maila grupy dyskusyjnej o muzyce, chwilę potem włączam Trójkę, gdzie Piotr Kaczkowski potwierdza to co się stało. Nigdy wcześniej nie czułem się tak osamotniony.

 * * *

Przez lata ciężko było mi pogodzić się z brakiem kogoś, kto przez dekadę prowadził mnie za rękę przez świat muzyki. Kogoś, kto tak głęboko wpoił we mnie fakt, że Hogarht w Marillion to ciapa, że po 25 latach niezależnie od tego jaką płytę nagra Marillion - Hogarth zawsze będzie obcą ciapą co się przylepiła do "kiedyś fajnego zespołu".

Dwa lata temu na rynku ukazała się książka Magdy Grzebałkowskiej - Portret podwójny. Kupiłem ją od razu, w 2014 roku, ale po przeczytaniu ostatnich 30 stron coś tak mocno ścisnęło mnie w gardle, że na dwa lata odłożyłem ją na półkę. 

Minęły dwa lata i okazało się, że powstaje film o Beksińskich. Byłem fanem tego pomysłu od samego początku. Cieszyłem się, że Ostania Rodzina będzie miała szansę wejść do kin i dostaniemy fabułę-dokument. Coś, co zostanie na następne pokolenia. Dopuszczałem do siebie, że temat może zostać spłycony, ale dwie godziny na srebrnym ekranie rządzą się swoimi prawami i to normalne, że nie dowiemy się wszystkiego.

W wrześniu wreszcie przeczytałem książkę Grzebałkowskiej. Kiedy już zacząłem, to zagłębiłem się w naprawdę rewelacyjną literaturę. Czytałem jednym tchem. Autorka stała z zewnątrz i przekazywała opinie bez oceny. Może zabrakło mi głębszego potraktowania płaszczyzny muzycznej w części o Tomku, ale byłem w stanie znieść jej brak w zamian za rzetelnie oddane pozostałe tła z życia ojca i syna. Książka była świetna i z niecierpliwością zacząłem odliczać dni do premiery filmu.

* * *

I nagle, pewnego wieczoru klikam w link zalajkowany przez Roberta z PH i Świata Czytników. Okazuje się, że Wiesław Weiss, redaktor naczelny Tylko Rocka, wieloletni przyjaciel Tomka Beksińskiego ma mocno negatywne zdanie o filmie, nazywa go nikczemnym, ale jednocześnie wydaje 700-stronicową książkę o Tomku. Czy to tylko zagrywka pod lepszą sprzedaż własnej książki? 

* * *

W ostatnią środę idę do kina. O 22:20 w Cinema City jest tylko tylko 5 osób na seansie. Po bloku reklamowym okazuje się, że jedna parka pomyliła projekcję i szybko ucieka szukając odpowiedniej sali. Zostaje nas trzech... jak w Genesis po odejściu Hacketta. 

Pierwsza scena pokazuje Tomka w 1977 roku. Grający jego rolę Ogrodnik pląsa po mieszkaniu  jak małpa a ja na sali kinowej doznaję jednego z najbardziej przejmujących uczuć jakie człowiek może doświadczyć: wstydu za całą ludzkość. Czułem się zażenowany i się po prostu wstydziłem. Nie takiego Tomka znałem. 

Co prawda nie byłem wielkim fanem jego życia prywatnego (skupiałem się na muzyce, jaką prezentował) jednak znając go co nieco z dokumentów, jakie pozostały po jego śmieci, to co zobaczyłem w filmie było totalną karykaturą. Aby zrozumieć co mam na myśli wystarczy obejrzeć fragment Wywiadu z Wampirem (Jagielskim) w oryginale, gdzie Tomek rozmawia w naturalny, może trochę naiwny, ale spokojny sposób. Ta sama scena, TYMI SAMYMI słowami odegrana jest przez Ogrodnika w filmie i sposób grania pokazuje go jako świra. Po trzech dniach od seansu dochodzi do mnie, że problemem tego filmu, jest właśnie Ogrodnik, który tłumaczy się, że przecież sceny są odtwarzane z oryginalnych taśm zachowanych po rodzinie Beksińskich.... tak, tak... zero-jedynkowo ma racje, ale on te sceny odgrywa jak półgłówek. On zrozumiał rolę Tomka jako czarnego bohatera, jako świra i półgłówka. I tak tę rolę gra.

Ale taki nie był człowiek który przetłumaczył na język polski wszystkie Bondy i Pythony, człowiek, dzięki któremu słuchamy new romantic, neo-prog rocka, Hammilla i LPD.

Jeszcze kilka dni temu wydawało mi się, że Wiesław Weiss przesadza pisząc, że to jest nikczemny film, i nawet jeżeli dostanie Oskara, to wciąż będzie nikczemny. Dziś się po prostu z tymi słowami zgadzam. 

Jest mi przykro, że człowiek, którego dusza zawiesiła się gdzieś pomiędzy poezją ukrytą w muzyce Robina Trowera, Rorego Gallghera, Nicka Cave'a, Petera Hammilla, Marianne Faithfull, New Model Army, Camel, Pink Floyd i 100-ką innych zespołów i wykonawców, został zrównany do małpy odgrywanej przez Ogrodnika. 

Być może jestem wyznawcą Tomka Beksińskiego i czczę go za każdym razem słuchając Stationary Traveller - Camel, Radio K.A.O.S. - Rogera Watersa lub In Camera - Petera Hammilla. Nawet jeżeli tak jest - to moim prawem jest tak myśleć. Wiesław Weiss ma rację. Film Ostatnia Rodzina to zły film.